Kavurucu sıcakta kan ter içinde ekmek mücadelesi
Mardin’den Erzincan’a gelen Temel ailesi, çadırlarda konaklayıp kestikleri meşe odunlarından ateş, duman ve kavurucu sıcağın altında gün boyu ter dökerek mangal kömürü üretiyor. Mardin’in Mazıdağı ilçesinden Erzincan’ın Üzümlü ilçesi Pelitli köyüne gelerek ormanlık arazide çadırlarda konaklayan Temel ailesi, istifledikleri odunları günlerce yakarak mangal kömürü üreterek ekmek mücadelesi veriyorlar. Orman İşletme Müdürlüğünce belirlenen alanlarda günün ilk ışıklarıyla mesailerine başlayan aile bireyleri, gün boyunca ateş karşısında ellerine ve yüzlerine bulaşan is ve dumana aldırış etmeden kestikleri meşe odunlarını yakarak mangal kömürüne dönüştürüyor.
“İçten içe yanarak kömüre dönüşüyor“
Meşe ağaçlarının üzeri saman ve toprak örtülü ocaklarda özel bir yöntemle yaklaşık 20 gün içten içe yanmasıyla mangal kömürüne dönüşmesinin ardından elde edilen kömürler çuvallara doldurup toptancılara satılıyor. Ormanlık alanda yapılan işlemler sırasında yangın çıkmaması ve kömürlerin yanmaması için de gece gündüz nöbet tutuluyor. Kömürleri parçalayıp çuvallara dizen işçiler, yoğun duman ve sıcaklık altında günde 13-14 saat çalışıyorlar.
Geçimlerini mangal kömüründen sağlayan mevsimlik işçiler, sabah odun toplayarak başladıkları mesailerini odun kömürü için yaktıkları ateşin başında gece yarısına kadar devam ettiriyor. Mayıs ayından bu yana günün ilk ışıklarıyla başlayan mesaileri gün boyu süren işçiler, ateş karşısında duman ve ise aldırış etmeden meşe odunundan kömür üretiyor. Odunların yaklaşık 20 gün boyunca yakılmasıyla üretilen mangal kömürü daha sonra satışa sunuluyor.
Bunca uğraşa karşın emeklerinin karşılığının az olduğunu ifade eden işçiler, “Öncelikle belirlenen alandan odunlarımızı kesip ocağa getiriyoruz, kubbe şeklinde dizip üstünü topraklıyoruz. Daha sonra ise üzerinden ateş bırakarak 15-20 gün arasında yakıyoruz. Yakma esnasında yangın çıkmaması için nöbete başlıyoruz. Sırasıyla askeriye nöbeti gibi değişim yapıyoruz. Çok zorlu bir iş ama bu mesleğe alıştığımız için yapıyoruz. Mangal kömürü yapmak zor iş, çoluk çocuk ile buraya gelerek ekmek peşindeyiz. Ama yaptığımız işin karşılığını alamıyoruz. 2 yıl önceki sattığımız fiyatlara bu sene veremiyoruz” dediler.
“Bin türlü zahmetle kömür yapıyoruz
Çektikleri zorlukları Türkçe bilmediği için Kürtçe olarak dile getiren mevsimlik işçi bir kadın da, “Ne yapalım ne edelim iş güç yok, küçük çocuklarımızı çadırlara getiriyoruz. Güneşte, tozda, yağmurda, çamurda bin türlü zahmetle kömür yapıyoruz. Kime ne diyelim iş güç bitmiyor, bitseydi kendimizi burada bitirmezdik, çürütmezdik” diye konuştu.
Yaklaşık 2,5 ton odundan 1 tona yakın mangal kömürü elde ediliyor. Hazır hale gelen mangal kömürünün tonu ise 2 bin 500 liradan satışa sunuluyor.
İbrahim Gürler
