Japon bilim insanına Nobel Ödülü getiren çalışma yeniden gündemde
Ohsumi, kendisine Nobel Ödülü kazandıran uzun süre aç kalmanın hücre yenilenmesini tetiklediğini ortaya koyduğu çalışması her tarafta gündemde. Prof. Dr. İbrahim Adnan Saraçoğlu da, Japon bilim adamıyla aynı görüşleri paylaşarak, “Bugün hücrenin bağışıklık sistemini takviye etmek istiyorsanız oruç tutmak en yararlı yöntemlerden bir tanesidir” dedi.
Ramazan ayının gelişi ile birlikte herkes oruç tutmanın insan sağlığı üzerindeki etkisini merak ederken, konuyla ilgili yapılan bir bilimsel alıştırma bitmiş gündeme geldi. Japon bilim insanı Dr. Yoshinori Ohsumi, 2016’da kendisine Nobel Tıp Ödülü’nü kazandıran çalışmasında uzun zaman aç kalmanın gözenekli olan yenilenmesine katkı maddesi sağladığını kanıtladı. Oto (kendi) ve faji (yemek) kelimelerinden türeyen ve “kendi kendini yeme” olarak Türkçeleştirilen ‘otofaji’nin vücutta fonksiyonunu kaybetmiş hücrelerinin temizlenip yerine dinç hücreler üretilmesini karşılayan sağlıklı bir süreç olduğunu ortaya koyan çalışma, uzun süreli açlığın ise otofajiyi desteklediğini gözler önüne serdi. Buna kadar, uzun süreli özlem sırasında hücrenin yaşlanmış ve bozulmuş yapılarının hücrenin kendisi kadar yok edildiği bulgusuna ulaşıldı.
Bağışıklığı da güçlendiriyor
Dr. Ohsumi’nin çalışmasıyla birlikte gündeme gelen otofajinin hücreli düzeyde yaşlanma etkilerine karşısında da olumlu katkı sağladığı ortaya çıkmış, açlıkla birlikte çoğalan otofajinin hücreleri etkisi altına almaya çalışan virüs ve bakterilere karşısında da gerçekleştiğinden bağışıklık sistemini de güçlendirdiği gündeme gelmişti.
Prof. Dr. İbrahim Adnan Saraçoğlu da, Japon bilim adamıyla benzer görüşleri paylaştı. Videokonferans yöntemi ile açıklamalarda yer alan Saraçoğlu, Otofaji’nin 1960 yıllarda oraya konduğunu hatırlatarak, “Otofaji kendi kendini yemek yemek demektir. Japon Bilim Adamı Dr. Yoshinori Ohsumi bu konu üzerinde çalıştı. Yalnız o zaman, hücrenin hakkında fazla fazla bilgi yoktu. Elektron mikroskobu olsun, difraktometre olsun geliştirilmemişti. Lakin ne zamanki bunlar geliştirildi ondan sonra hücrenin yapısında ki olayları daha iyi anlamaya başlandılar. Hücrenin içerisinde minik kesecikler var. Bunlarda biri lizozom. Bu lizozom dediğimiz keseciğin içerisinde proteinleri parçalayan enzimler bulunur. diğer taraftan fagozon var. Hücrenin içerisinde parçalanmış proteinleri topluyor. Bunları fagozon biriktiriyor. Bunu nakil arabulucu gibi düşünmek gerekiyor. Bu gözenekli olan içindeki bozulmaları toplayıp kendi membran dışarıya onu içeri alıp paket yapıp dürüst lizozoma gidiyor. Lizozom ile kaynaşıyorlar içindeki enzimler açığa çıkınca bu iki kesecik birleşip entegre oluyor. Neticede bu enzimler bunları parçalamaya başlıyor. İşte buna otofaji diyoruz. Bunun olabilmesi için hücrenin aç kalması gerekiyor. Bu sistemin devreye girmesi için de oruç tutmamız ya da 10-11 saat aç kalmamız gerekiyor. Yoshinori, bunu ekmek mayaları ile çalışarak kanıtladı. Bunun üstüne 2016 yılında kendisine Nobel ödülü kazandırmış oldu. Bugün hücrenin bağışıklık sistemini güçlendirmek istiyorsanız oruç yakalamak en faydalı yöntemlerden bir tanesidir” dedi.
Burak Ersoy – Uğur Çetin
