Deniz Emniyet Derneği uyardı: ‘Yorgunluğa dikkat’
Derneğin söylemesinde, “Deniz kazalarının yüzde 85 oranda insan unsuru kaynaklı olduğu bu unsurda da yüzde 28 oranında bitkinliğin tesirli olduğu pek çok çalışmayla desteklenmiştir. Denizde çalışanların büyük çoğunluğu da bitkinliğin deniz emniyetini negatif etkileyen ehemmiyetli bir etken olarak görmektedir.” denildi.
“Gece çalışması bitkinliği öne çıkarıyor”
Sektörde vazife yapan gemi tayfayı, zabitler, gemi kaptanları, rehber kaptanlar gemi trafik hizmetleri cerrahları ve römorkör kaptanlarının vardiyalı sistemde 24 saat temeline göre gece de çalıştıklarına değinilen söylemede şu görüşlere yer verildi:
“Denizcilerde akut ve kümülatif bitkinliğin başlıca sebebi, beden saati olarak öğrenilen sirkadiyen ritmin bozulmasıdır. Ferdin etrafa geçimine takviyeci ve uyku/kurnazlık kumpasının ayarlanmasından mesul bu sirkadiyen ritmin sıhhatli işlemesinde en ehemmiyetli olgu uyku döngüsü ve gereksinim dinlenen uyku ölçüyüdür. Vardiyalı iş kumpası ve gece çalışma bitkinlik, uykusuzluğu birliktesi getirdiğinden denizcilerde sirkadiyen ritm bozukluğu ve buna bağlı rahatsızlıklar çok görülmektedir. Yoğun konsantrasyon ile yüksek tehlikeli işleri yapan rehber kaptanlar başta olmak üzere denizde çalışanlarda iş sırasında salgılanan yüksek adrenalin bedenin stres etkenini artırmaktadır. Yüksek adrenalin ve bozulmuş ritm kan tazyik hakimiyetinin kaybı ile tansiyon, kalp hastalıkları ve kumpassız/ yanlış sirkadiyen zamanda beslenmeye bağlı diyabet ve kiloluluk gibi pek çok fizyolojik rahatsızlığı da birliktesi getirmektedir. Bu hastalıkların çoğunun kendinde olduğunu dahi öğrenmeden vazife başında sıklıkla kalp krizi ile yaşamını kaybetmiş pek çok denizci vazife şehidi bulunmaktadır. Beynelmilel Denizcilik Teşkilatı sektörün bu kademelerinde çalışan denizciler için özel bitkinlik modülleri hazırlamıştır. Doğru veya neredeyse hiç uygulanmayan bitkinlik modülleri kronik bitkinlik, konstrasyon beceriksizliği, dikkat toplayamama, duygusal dalgalanmalar, gastrointestinal problemler biçiminde vardiya sonrasında da denizde çalışan personelin yaşam niteliğini düşürmektedir. Korona virüs salgını ile uzun müddet denizde kalan denizciler yakınlarının vaziyetlerinden dinledikleri kaygı ile vardiyalı çalışmaya devam edenler ise hastalık kapma, yakınlarına hastalık bulaştırma endişesi ile iş stres üzerine ayrıca stres yüklenmektedirler.”
“Rehber kaptanlar daha tehlikeli”
Bitkinliğin uzun süreli tesirleri olarak kardiyovasküler hastalıklar, gastrointestinal hastalıklar, psikiyatrik meseleler ve stresin ortaya çıktığına değinilen söylemede, geminin seyirdeki en kritik kısımlarında vazife alan rehber kaptanların özellikle bitkinliğe karşı temkinler almaları gerektiği belirtildi. Söylemede şu görüşlere yer verildi:
“Özellikle sirkadiyen ritmin dip yaptığı 03.00-06.00 saatleri arasında çalışmak zorunda kalan rehber kaptanlar için yüksek tehlikeli harekâtlar ile yüklenen stres ile beraber daha yüksek bitkinliğe maruz kalmaktadırlar. Vardiya sonrası zaman denizciler için yetersiz kalan uyku boşluğunu doldurmada ve beden ritmini kumpasa sokmada çoğunlukla yeterli olmamaktadır.”
“Mikro uykuya dikkat”
Bitkinliğin en kaygı verici neticelerinden birinin, yalnızca birkaç saniye ila birkaç dakika sürebilen hakimiyet edilemeyen mikro uyku olduğu vurgulanan Deniz Emniyet Derneği söylemesinde, “Mikro uyku ile alakalı sualin, bireyin alana geldiğinden habersiz olmasıdır. Mikro uyku geçişlerinin deniz kazalarının bitkinlik kaynaklı nedenlerinden birisi olduğu ispatlanmıştır.” ifadelerine yer verildi.
“Bitkinlik yönetimi yapılmalı”
Söylemede, Bitkinlik İdare Programları ile bitkinlikle ilişkili tehlikelerin idarenmesine takviyeci olacağı kaydolundu. Söylemede ayrıca bu programların, bitkinlik sebeplerini ortadan kaldırmak veya minimize etmek üzere çalışma programını, dinlenme saatleri ve çalışma sıklığını tertip ettiğine ve fazla bitkinlikten doğacak operasyonel tehlikelerin eksiltilmesinde tesirli olacağına değinildi.
“Koronavirüs yarıyılında özellikle ehemmiyetli”
Koronavirüs ihtiyatları kapsamında denizcilik sektöründe 60 yaş üstü ve kronik hastalığı olan personelin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca hizmetten çekilmesi ile beraber bir sarihinin de ortaya çıktığına dikkat sürükleyen Deniz Emniyet Derneği, bu iş eforu sarihinin kalan çalışan personelce doldurulmasının da bitkinlik ve buna bağlı meseleleri artırdığını belirtti. Dernek söylemesinde şöyle denildi:
“Gemilerde personel başkalaşımının yapılamaması ve kontratı biten denizcilerin gemilerden dönememesi neticesinde çalışmaya devam etmeleri, kronikleşmiş bitkinliğin hastalık kapma veya hastalık taşıma endişesi ile beraber daha da derinleşmesine neden olmaktadır. Bu yarıyıl, denizciler bu psikolojik civar ve yetersiz uyku borcu sebebiyle daha fazla fiziksel ve ruhsal eskimeye maruz kalmaktadırlar. Bu vaziyet deniz emniyetini negatif etkileyebilir. Bu sebeple sektörün tüm alanlarında bu kronik bitkinliğin idare /patron tarafından ‘Bitkinlik İdare Sistemi’ ile hakimiyet altına alınmalı ve iyileştirilmelidir. Çalışanların beden ve zeka sıhhatini gözetmek, üretken ve faydalı nitelikli hayat sürdürebilmeleri için stres yönetimi mevzusunda tesirli adımlar atılmalıdır.”
