Korona gitse de izi kalıyor

11 Mayıs 2020

ABD'de korona virüsten ölenlerin sayısı 39 bini aştı

Dünya genelinde yeni tip koronavirüs Covid-19 nedeniyle yaşamını kaybedenlerin rakamı 280 bin, hadise rakamı 4 milyon 100 bini aşarken, virüsü yenenlerin uzun süreli karmaşıklıklarla karşı karşıya olduğu belirtildi.
Alaska Üniversitesinden Lois Parshley, dünya çapında üniversiteler ve bilim insanlarının yeni tip koronavirüsün Covid-19 insan bedenindeki kalıcı tesirleri, olası zararları üzerine hazırladıkları raporları mevzu alan bir yazı yayınladı. Çalışmaya katılan bilim insanları Covid-19 yeni bir hastalık olduğundan, uzun süreli bir çalışma olmadığına dikkat çekti. Her gün yeni bir hayli meçhul ile karşılaştıklarını belirten bilim insanlarının ortak düşüncesi; yeni koronavirüs insan bedeninin bir hayli yerinde hücrelere yapışabilir. Kalp, böbrekler, beyin ve hatta kan damarları da dâhil olmak üzere bir hayli ana uzva nüfuz edebilir ve kalıcı zarara sebebiyet verebilir. Hâlâ virüsle alakalı bir hayli şey bilinmeyenken, bazı Covid-19 hastalarında ortaya çıkan en ehemmiyetli semtomplar ve uzun vadeli tesirlerden kimileri şöyle:

AKCİĞER SKARLAŞMASI
Yale Tıp Fakültesinden kardiyolog Joseph Brennan, Covid-19 testi pozitif çıkanların iki ay sonra dahi akciğerlerinde yanma ve kuru öksürük de dâhil olmak üzere sarih ve kapalı semptomların ortaya çıktığını ifade ederek “BT taramalarında, Covid-19 hastalarının akciğerlerinde sıklıkla görülen ‘taban sırça opasiteleri’ ismi verilen daha sarih gri kirler iyileşmeyebilir” dedi. Çin’de yapılan iki ayrı çalışma da eş neticeleri ortaya koyarken Güney Kaliforniya Üniversitesi Keck Tıp Fakültesinden radyolog Ali Gholamrezanezhad “Bu cins doku farklılıkları kalıcı zarara neden olabilir” ihtarında bulundu.

KAN PIHTISI OLUŞUYOR
Covid-19 için sağlık kurumuna yatırılan bir hayli hasta, muhtemelen enfeksiyona inflamatuar cevaplar nedeniyle beklenmedik derecede yüksek kan pıhtısı yaşıyor. Pıhtının; akciğer tıkanıklığı, felç, kalp krizi, ciddi ve kalıcı tesirlere sahip öbür karmaşıklıklara neden olabileceğini belirten uzmanlar, bu gidişatın akciğer embolizmi olarak öğrenilen ve ölümcül olabilen bir gidişat olan akciğerlerin bir kısmına dolaşımı kesebileceğini belirtiyor. Böbrek yetmezliği bir hayli ciddi Covid-19 hastasında ortak şikâyet olarak dikkat sürüklüyor. Uzmanlara göre kalıcı zararlar ve ömür boyu diyalize neden olabilir.

Sıradaki Haber : Covid'i atlatan hemşire: 'Bir nefes için bile hüngür hüngür ağlayan hastalarımız var'

KALBE ZARAR VERİYOR
Kritik hastalıklar, özellikle düşük oksijen seviyelerinde kalbe ek stres getirir. Ancak hekimler Covid-19 hastalarında viral partiküllerin de özellikle kalp adalesini cerahatleyebileceğini düşünüyor. Columbia Üniversitesinden nöroloji ve epidemiyoloji profesörü Mitchell Elkind, “Çin’de hekimler göğüs sızısı ile gelen bazı insanları tanımladı. Bu insanlar kalp krizi geçirdiler ve sonra Covid-19 bulguları geliştirdiler veya daha sonra testleri pozitif çıktı” dedi. Çin’de mart ayında yapılan bir çalışmada sağlık kurumuna yatırılan 416 Covid-19 hastası incelendi ve yüzde 19’unun kalp zararı bulguları görüldü.
Covid-19’un ayrıca merkezî asap sistemini de etkilediği uzun vadeli neticeleri olabileceği tanımlandı. Çin’deki bir çalışmada, Covid-19 ile sağlık kurumuna yatırılan 214 şahsın üçte birinden aşırısında baş dönmesi, baş sızısı, şuur bozukluğu, görme, tat/koku bozukluğu ve hastalığın asap sızısı gibi nörolojik semptomlar görüldü. Fransa’da yapılan bir çalışmada da vaziyeti kritik olan 64 Covid-19 hastasının 58’inde nörolojik özellikler bulundu.

“KAWASAKI”Yİ Mİ TETİKLİYOR?
Yeni koronavirüs, sırlarıyla bilim adamlarını ve hastaları hayal kırıklığına uğratmaya devam ediyor. Kısa bir vakit evvel Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, İtalya ve İspanya’da döküntü, yüksek ateş ve kalp irini gibi şikâyetlerle hekime götürülen ufak yaştaki çocukların rakamının çoğaldığı görüldü. Bu hadiseler, kan damarlarının sızmaya başlayabileceği ve akciğerlerde ve öbür büyük uzuvlarda akışkan biriktiği “Kawasaki” hastalığı ismi verilen ciddi bir bağışıklık hastalığı gibi ortaya çıktı. Pediatri ve Çocuk Sıhhati Royal College Başkanı Russell Viner, yalnızca bazı çocukların testi pozitif olmasına karşın, hastalığın Covid ile alakalı olduğunu söyledi.

KISIRLIĞA NEDEN OLUYOR
Analistler, Covid-19’un hastalıklardan dolayı orantısız vefatların ötesinde erkekler için belli meselelere neden olabileceğini öne sürdü. Dünya Bevliye mecmuasına konuşan Ali Raba “Covid-19’un erkek kısırlığına neden olma potansiyeline sahip olduğu mevzusunda teorik bir olasılık var” dedi. Yakın zamanda yapılan bir çalışmada ise, Covid-19’lu 81 erkekte, erkeklik hormon oranlarının eksildiğini ve bu gidişatın doğurganlık problemine işaret edebileceğini gösterdi.

Sıradaki Haber : Ormanlar duman avcısı kadına emanet

BİLİNMEZLİK SIKINTILI EDİYOR
Tüm bu ön araştırmaların gösterdiği gibi, hâlâ bu virüsün çoğalan rakamda Covid-19’dan kurtulanlar için ne anlama gelebileceğini kavramanın ilk günlerindeyiz. Hâlâ bir hayli yanıtsız sual var ve bir hayli insan, kendiliğindene tecrit etmeyi vazgeçmenin ne zaman tehlikesiz olabileceği mevzusunda yeterli bilgiye sahip değil. Hastalıktan kurtulduğunu ve olağana döndüğünü söyleyen çok rakamda insanın yine başka rahatsızlıklar göstermesi ise dünyayı sıkıntılı ediyor. Ancak Covid-19’un tıbbi sistemlerde oluşturduğu kargaşa, hastalıkla tanışmayan insanlar için neye ne kadar dikkat edeceği mevzusundaki fobileri de birliktesi getiriyor.

VİRÜS AMERİKA VE AVRUPA’YI VURDU
Dünya Sağlık Teşkilatı WHO yeni tip koronavirüs Covid-19 hadise ve vefat rakamlarına söyledi. Virüsten en çok etkilenen bölgeler Amerika ve Avrupa oldu. İşte sayılar;

KITALARA GÖRE HADİSELER
Afrika: 57.860 hadise
En fazla olayı bildiren beş ülke: Güney Afrika: 8.895, Mısır: 8.476, Fas: 5.711, Cezayir: 5.369, Gana: 4.012
Asya: 629.193 hadise
En fazla olayı bildiren beş ülke: Türkiye: 135.569, İran: 104.691, Çin: 83.976, Hindistan: 59.662, Suudi Arabistan: 35.432
Amerika: 1.690.681 hadise
En fazla olayı bildiren beş ülke Amerika Birleşik Devletleri: 1.283.929, Brezilya: 145.328, Kanada: 66.434, Peru: 61.847, Meksika: 31.522
Avrupa: 1.511.902 hadise
En çok olayı bildiren beş ülke İspanya: 222.857, İtalya: 217.185, İngiltere: 211.364, Rusya: 187.859, Almanya: 168.551
Okyanusya: 8.326 hadise
En fazla olayı bildiren beş ülke Avustralya: 6.914, Yeni Zelanda: 1.142, Guam: 151, Fransız Polinezyası: 60, Fiji: 18
Öbür: Japonya’da beynelmilel bir nakliyeden 696 hadise bildirilmiştir.

KITALARA GÖRE VEFATLAR
Afrika: 2.615 vefat
En çok vefat bildiren beş ülke Mısır: 503, Cezayir: 488, Fas: 186, Güney Afrika: 178, Nijerya: 117
Asya: 21.432 vefat
En çok vefat bildiren beş ülke İran: 6.541, Çin: 4.637, Türkiye: 3.689, Hindistan: 1.981, Endonezya: 943
Amerika: 100.430 vefat
En çok vefat bildiren beş ülke Amerika Birleşik Devletleri: 77.180, Brezilya: 9.897, Kanada: 4.569, Meksika: 3.716, Peru: 1.714
Avrupa: 150.141 vefat
En çok vefat bildiren beş ülke İngiltere: 31.241, İtalya: 30.201, İspanya: 26.251, Fransa: 26.230, Belçika: 8.521
Okyanusya: 125 vefat
En çok vefat bildiren dört ülke Avustralya: 97, Yeni Zelanda: 21, Guam: 5 Kuzey Mariana Adaları: 2
Öbür : Japonya’daki beynelmilel bir mesajımdan 7 vefat bildirildi.