Kilosu 50 lira
Türkiye’de bir çok farklı isimle anılan yaban mersinine olan talep gün geçtikçe artıyor. Maviyemiş olarak da bilinen yaban mersini girişimciler için yeni bir kazanç kapısı oldu. Dünya çapında asıl ürünlerden biri haline gelen yaban mersini, gerek taze tüketim gerekse işlenmiş meyve sanayisi açısından güçlü bir ticari ürün.Maviyemiş, Türkiye’de likapa, yaban mersini, ligarba, ayı üzümü, morsivit, çalı çileği, Trabzon çayı gibi isimlerle, yurt dışında ise blueberry olarak biliniyor.
Doğal olarak yetişmesi iklime en uygun meyve olduğu anlamına geliyor
Yaban mersininin Türkiye’de yayılış gösteren 4 türü bulunuyor. Türkiye’de Karadeniz Bölgesi başta olmak üzere (Artvin, Rize, Trabzon, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Samsun, Sinop, Kastamonu, Zonguldak, Bolu, Bartın ve Düzce), Marmara Bölgesi (Kocaeli, Sakarya, İstanbul, Kırklareli, Bursa ve Balıkesir) ve Doğu Anadolu (Erzurum-Şenkaya ve Ardahan) florasında yabani çeşitleri (V. vitis-idea, V. myrtillus, V. uliginosum ve V. arctostaphyllos) yetişiyor. Yabani çeşitlerinin genellikle Ormangülü, Kızılağaç, Kayın, Çam, Göknar ve Ardıç gibi ağaç ve çalı formlu bitkilerin altlarında, asidik habitatlarda yetiştiği gözlenen meyvenin Türkiye ‘de doğal olarak yetişiyor olması, kültivasyon için en uygun şartlara ülke olduğumuz anlamına geliyor.
Üzümsü meyveler içinde gerek hobi bahçelerinde gerekse ticari bahçelerde en çok tercih edilen meyvelerden biri olan yaban mersini Birim alandan yüksek gelir getirmesinin yanında sağlık açısından çok yararlı ve birçok alanda değerlendirilebiliyor.
Taze meyve olarak, Meyve suyu sanayisinde , İlac sanayisinde , Süt ve süt ürünleri teknolojisinde, Kuru meyve teknolojisinde, Meyveli ekmek, çörek, kek, puding ve pastalarda, Baharat sanayisinde, Meyve salatalarında, Reçel, marmelat ve konserve sanayisinde, çay, diyet menülerinde kullanım alanları bulunuyor.
145 gram gelen bir bardak Maviyemiş meyvesi suyu; 21 gram karbonhidrat, 1 gram protein, 0,5 gram yağ, 19 miligram C-vitamini, 145 IU A-vitamini ve 85 kalori içeriyor. Ayrıca, 100 gram yenilebilir maviyemişin yüzde 83’ü su, yüzde 0.7’si protein, yüzde 0.5’i yağ, yüzde 15’i karbonhidrat, yüzde 1.5’u lif olup 62 kalori içeriyor.
Dünya maviyemiş arzının yüzde 37’si A.B.D, yüzde 24’ü Kanada, yüzde 14’ü Peru, yüzde 6’sı İspanya tarafından sağlanıyor.
İstatistiki verilere göre 2018 yılında Maviyemiş üretiminde 255.050 ton ile Amerika ilk sırada yer almaktadır. Kanada 164.205 ton üretim ile ikinci, Peru ise 94 bin 805 tonluk üretimle üçüncü sırada geliyor.
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 2015 yılında 533 dekar alanda 180 ton maviyemiş üretilmiş olup 2019 yılı sonu itibariyle 1.055 dekar alanda 443 ton maviyemiş üretildi. Yine TÜİK verilerine göre 2019 yılı itibariyle Artvin’de 5 dekar alanda 9 ton, Bursa’da 479 dekar alanda 139 ton, Giresun’da 25 dekar alanda 9 ton, İstanbul’sa 25 dekar alanda 18 ton, Rize’de 292 dekar alanda 168 ton, Trabzon 229 dekar alanda 100 ton maviyemiş üretildi.
Orman Genel Müdürlüğü; Envanter ve faydalanma planları kayıtlarımıza göre ülkemiz ormanlarında bin 996 hektar alanda 444 bin 473 kg faydalanılabilir maviyemiş bulunurken . Envanter ve faydalanma planı çalışmalarının devam ettiği biliniyor.
Öte yandan Maviyemiş-Likapa Eylem Planı (2015-2019) kapsamında Artvin, Giresun, Trabzon Orman Bölge Müdürlükleri dahilinde 2 bin680 dekar bozuk maviyemiş sahası rehabilite edilerek ülke ekonomisine kazandırıldı.
Emin Kuvat – Hülya Keklik
