Yerli ve yenilebilir kaynaklardan elektrik üretiminde son 20 yılın rekoru kırıldı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, iş adamları ile bakanlık binasında telekonferans toplantısı düzenledi. Toplantıda konuşan Dönmez, enerjide dışa bağımlı bir ülkede tam bağımsızlıktan ve ekonomik sürdürülebilirlikten bahsedilemeyeceğini belirterek, “Uygulaması devam eden projelerle birlikte toplam yatırım 210 milyon TL, destek ödemesi 52,5 milyon TL’ye ulaştı” dedi.
Covid-19 pandemisinin Türkiye’nin ve dünyanın gündemini uzun zamandır meşgul ettiğini söyleyen Bakan Dönmez, “Dünyanın son 50 yılda geçirdiği değişimi, küreselleşmenin geldiği boyutu göstermesi açısından Covid-19 dünya için önemli bir sınav oldu. Bugün artık yerli üretimin, yerli teknolojinin, kendi kendine yetebilmenin önemi daha fazla öne çıkmaya başladı. Bu süreçte ülkelerin kendi öz yeterliliğini sağlama konusundaki en önemli başlıklarından biri de enerji oldu. Her ne kadar salgın sürecince hem Türkiye’de hem de dünyada enerji üretim ve tüketimlerinde yavaşlama meydana gelse de, salgın sonrası bu kayıpların telafisi için ülkeler daha agresif politikalar izleyecek” şeklinde konuştu.
“2020 Nisan ayında yerli oran yüzde 79,6, yenilenebilir oran yüzde 66 olarak gerçekleşti”
Enerji sektörü olarak salgın sonrasında artacak kısmi talebin karşılanması için hazırlıklara başladıklarını ifade eden Bakan Dönmez, “Elektrik ve doğal gazda pandemi süresince geçici olarak askıya alınan zorunlu olmayan bakım onarım çalışmalarımızı ve diğer yatırımlarımızı başlattık. Elektrik ve doğal gaz sektörümüz bu süreçte oldukça başarılı bir sınav verdi. Kesintisiz enerji arzı için ekiplerimiz kurallara riayet ederek sürekli sahadaydılar ve bu konuda hiçbir aksaklık yaşanmadı. Bu süreçte bizleri en çok sevindiren gelişme yerli ve yenilenebilir enerjideki üretim rakamlarımız oldu. Enerjide kendi öz yeterliliğimiz adına oldukça önemli rakamlara ulaştık. Bu yılın ilk 5 ayında yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimimiz yüzde 66’ya ulaştı. Bu rakamın yüzde 52’si yenilenebilir enerji kaynaklarından geldi. 24 Mayıs günü yüzde 90’a ulaşarak günlük bazda önemli bir rekora imza attık. Öte yandan 2020 Nisan ayında yerli oran yüzde 79,6, yenilenebilir oran yüzde 66 olarak gerçekleşti. Bu değerler 2000 yılından bu yana aylık bazda en yüksek değerler olarak kayda geçti” diye konuştu.
“Hem yerli hem de yenilenebilir kurulu güç miktarları ve toplam oranları son 10 yılda sürekli artış gösterdi”
Türkiye’nin çok genç, çok güçlü, çok enerjik bir ülke olduğunun altını çizen Dönmez, “Son 10 yılda yıllık ortalama yenilenebilir enerji kurulu güç artış oranımız yüzde 11, yerli kurulu güç artış oranımız ise yüzde 8,9 oldu. Hem yerli hem de yenilenebilir kurulu güç miktarları ve toplam oranları son 10 yılda sürekli artış gösterdi. Özel ve kamu sektörün sinerjisiyle bugün yenilenebilir enerji kurulu gücünde Avrupa’da altıncı, dünyada on üçüncü sıraya yerleştik. İnşallah yeni YEKA yarışmalarımızla ve lisanssız üretimimizle daha da yukarılara çıkacağız. Türkiye artık yüzünü güneşe dönmüş, rüzgârı arkasına almıştır. Her yıl bin MW rüzgâr ve güneş enerjisini portföyümüze ekleyeceğiz inşallah. Çok genç, çok güçlü, çok enerjik bir ülkeyiz. Bu durum sürekli, sürdürülebilir, kaynak çeşitliliği artan ve katılımcı bir enerji sektörünü herkesten çok bizim için vazgeçilmez kılıyor. Biliyoruz ki sürekli değişim ve gelişim, kesintisiz enerji ister” diye konuştu.
“Dünyanın gözlerini Türkiye’nin rüzgârına ve güneşine çevirdik”
Bakan Dönmez, şöyle devam etti:
“Yenilenebilir enerjide hem lisanslı hem de lisanssız üretimi teşvik etmek için yoğun gayret gösteriyoruz, göstermeye de devam edeceğiz. Dünyaya örnek YEKA RES ve GES yarışmalarımızla ülkemize makro ölçekte etki edebilecek bir üretime hayat verdik. Dünyanın gözlerini Türkiye’nin rüzgârına ve güneşine çevirdik. Bin MW’lık bu yarışmaları Türkiye’nin ve dünyanın önde gelen yatırımcılarının katılımıyla rekor fiyatlarla tamamladık. Şimdi ise bu dev adımlarımızı destekleyecek yeni atılımlarımızı Mini YEKA yarışmalarımızla gerçekleştireceğiz. Ülke çapında entegre bir sektör ve üretim hattı oluşturacağız. Mini YEKA GES’lerimizle Türkiye’nin güneşinden büyük, orta ve küçük ölçekli yatırımcılarımızın tümü yararlanacak. Mini YEKA’larımızın ilkini bu yılın ilk yarısında yapmayı planlıyorduk. Ancak pandemi nedeniyle sonbahara ertelemek zorunda kaldık. Sektörün bu konuda ne kadar heyecanlı ve istekli olduğunu biliyorum. Daha önce sektör temsilcileriyle benzer video konferans görüşmeleri yaptığımızda Mini YEKA konusu sektörümüzün kulak kesildiği hususların başında geliyordu.”
“YEKA ve Mini YEKA projelerimizin yanında lisanssız üretimde de üreticilerimizin önünü açmaya devam ediyoruz”
Lisanssız elektrik kurulu gücünün 6 bin 500 MW’i geçtiğini ve bu kurulu gücün yüzde 92’sini güneş enerjisi santrallerinin oluşturduğunu belirten Bakan Dönmez, “YEKA ve YEKDEM’lerin TL bazlı olması konusunda arkadaşlarımız bankalarla bir araya gelerek konuyu etraflıca ele aldılar. Fiyat güncellemesinin ne şekilde olmasıyla ilgili bankaların görüşlerini aldık. Bu görüşler sonrasında gerekli değerlendirmeleri yapıyoruz. YEKA ve Mini YEKA projelerimizin yanında lisanssız üretimde de üreticilerimizin önünü açmaya devam ediyoruz. Daha önce 1 MW olan lisanssız elektrik üretim üst limitini 5 MW’a yükselttik. Böylece yatırımcılarımıza hızlı, bürokratik süreçlere takılmayan ve vergiden muaf bir statü kazandırmış olduk. Lisanssız elektrik kurulu gücünde bu adımlarımızla birlikte ciddi bir ilerleme sağladık. Lisanssız elektrik kurulu gücümüz 6 bin 500 MW’i geçti. Bu kurulu gücün yüzde 92’sini güneş enerjisi santralleri oluşturuyor. Çatı ve cephe uygulamalarıyla kendi elektriğini kendi üreten bir yatırımcı profili geliştirmek istiyoruz. Otellerde, hastanelerde, kamu kurumlarında, okullarda, tarlalarda, sanayi kuruluşlarında çatıların güneş panelleriyle parlamasını istiyoruz. Hedefimiz, Türkiye’de çatı denildiğinde akla ilk gelen şeyin güneş paneli olması. Üretimin her alanında bu mantalitenin yerleştirilmesini arzuluyoruz” dedi.
“Enerjide dışa bağımlı bir ülkede tam bağımsızlıktan ve ekonomik sürdürülebilirlikten bahsedemeyiz”
Tüm üretici, yatırımcı ve girişimcilere kendi enerjisini, elektriğini üretmeye davet eden Bakan Dönmez, “Hepimiz biliyoruz ki enerjide dışa bağımlı bir ülkede tam bağımsızlıktan ve ekonomik sürdürülebilirlikten bahsedemeyiz. Aynı şekilde hangi sektörde olursa olsun, enerjide tam manasıyla dışa bağımlı bir yatırımın da uzun vadeli olarak sürdüremeyeceği kesin. Bu açıdan tüm üretici, yatırımcı ve girişimcilerimizi kendi enerjisini, elektriğini üretmeye davet ediyorum. Üreteceğiz ki daha güçlü olalım. Üreteceğiz ki yarınları daha güçlü kucaklayalım” şeklinde konuştu.
“Uygulaması devam eden projelerle birlikte toplam yatırım 210 milyon TL, destek ödemesi 52,5 milyon TL’ye ulaştı”
Enerji verimliliğinin de bir diğer önemli konuları olduğunu belirten Bakan Dönmez, “İş adamlarından bu yönde talepler geldiğini arkadaşlarım iletti. Bu yılın Ocak ayında ‘Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik’te değişikliğe gittik. Enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin yetkilendirilmesi kapsamındaki kriterleri kolaylaştırdık. Eğitim ve etütler kapsamında da yine birtakım kolaylıklar sağladık. Süreleri ve karşılayacakları baz değerleri daha aşağı çektik. Sanayide enerji verimliliğinin yaygınlaştırılması için biliyorsunuz çeşitli teşvik ve destek mekanizmalarımız var. Bunlardan birisi de Verimliliği Artırıcı Projeler (VAP). Daha önce bin TEP ve üzeri endüstriyel işletmeler desteklerden yararlanabiliyordu. Kanuni yükümlülüklerine yerine getirmek kaydıyla artık 500 ila bin TEP tüketimi olan işletmeler de VAP’a başvurabilecek. Daha önce bu başvuruları belli dönemlerde alıyorduk bunu da artık sürekli hale getirdik. İşletmelerimiz yıl içerisinde istedikleri zaman başvuranlarını yapabilecekler. Bunun yanı sıra Bakanlık olarak enerji verimliliği destek ödemelerimizi beş kat artırarak 300 bin TL’den 1,5 milyon TL’ye çıkardık. Mayıs sonu itibarıyla Verimlilik Artırıcı Projeler ve gönüllü anlaşmalar kapsamında yapılan destek ödemeleri 27,7 milyon TL oldu. Uygulaması devam eden projelerle birlikte toplam yatırım 210 milyon TL, destek ödemesi 52,5 milyon TL’ye ulaştı” açıklamasında bulundu.
Dönmez, “2019 yılı sonu itibarıyla Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamında yürütülen faaliyetlerle 960 milyon ABD dolarına denk gelen tasarruf sağladık. Ulaştırma ve binalarda kısmen gerçekleşme düşük olsa da yüzde 100’lük bir total gerçekleşmeyle hedeflerimize ulaştık” diyerek sözlerini sonlandırdı.
Yunus Emre Kartal – Emre Yüzügüldü
